İthalatta TAREKS Süreci Nasıl İşler?

Dış ticaret işlemlerinde, ürünlerin teknik mevzuata ve güvenlik standartlarına uygunluğunu sağlamak büyük önem taşır. Türkiye’de bu süreci yöneten sistem TAREKS (Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi)’dir.

TAREKS, ithalat ve ihracatta teknik düzenlemelere tabi ürünlerin uygunluk denetimlerini elektronik ortamda yürüterek, hem ticaretin hızlanmasını hem de tüketici güvenliğinin korunmasını amaçlar.

1. TAREKS Nedir?

TAREKS, Ticaret Bakanlığı tarafından geliştirilen bir dijital denetim sistemidir.

Amaç, ithal edilen ürünlerin insan sağlığı, can ve mal güvenliği, çevre ve tüketici hakları açısından uygunluğunu kontrol etmektir.

Bu sistem sayesinde denetim süreçleri kağıtsız, hızlı ve izlenebilir hale getirilmiştir.

2. TAREKS Kapsamındaki Ürünler

TAREKS denetimine tabi ürünler genellikle teknik düzenlemelere veya standardizasyona tabi mallardır.

Bunlar arasında şunlar yer alır:

Elektrikli ve elektronik cihazlar

Oyuncaklar, kozmetik ürünleri, tekstil ve ayakkabılar

Gıda ile temas eden madde ve malzemeler

Kimyasallar, makine ve ekipmanlar

Ürünün TAREKS’e tabi olup olmadığını belirlemek için GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) kodu esas alınır.

3. TAREKS Başvuru Süreci

İthalatçının süreci başlatabilmesi için Ticaret Bakanlığı’nın e-Devlet üzerinden entegre ettiği TAREKS sistemine giriş yapması gerekir.

Başlıca adımlar şunlardır:

Sisteme Giriş:

İthalatçı veya gümrük müşaviri, TAREKS’e e-Devlet şifresi veya elektronik imza ile giriş yapar.

Beyanname Kaydı ve Başvuru Oluşturma:

İlgili ürünün GTİP koduna göre başvuru formu doldurulur, gerekli belgeler (fatura, test raporu, uygunluk belgesi vb.) yüklenir.

Risk Analizi:

TAREKS, ürünün geçmiş ithalat performansı, firma geçmişi ve ürün riskine göre otomatik bir risk değerlendirmesi yapar.

Düşük riskli ürünler için sistem otomatik olarak “Uygun” kararı verebilir.

Yüksek riskli ürünler fiziksel veya laboratuvar denetimine yönlendirilebilir.

Denetim ve Sonuç:

Gerekli görülen ürünlerde numune alınarak test yapılır. Uygunluk onayı verildiğinde, sistem TAREKS Referans Numarası oluşturur.

Bu numara, gümrük beyannamesine eklenerek malın serbest dolaşıma girmesi sağlanır.

4. TAREKS Başvurusunda Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ürün GTİP kodunun doğru belirlenmesi, yanlış yönlendirmeleri önler.

Belge yükleme sırasında dosya formatı, belge dili ve geçerlilik süresi kontrol edilmelidir.

Test raporları yalnızca akredite laboratuvarlardan alınmalıdır.

Gümrük müşavirinizle koordineli çalışmak, sürecin sorunsuz ilerlemesini sağlar.

5. TAREKS Sonucunun Gümrük İşlemlerine Etkisi

TAREKS onayı, gümrük işlemlerinin tamamlanması için zorunlu belgelerden biridir.

Onay alınmadan beyannamenin tescil edilmesi mümkün değildir.

Bu nedenle sürecin ithalat öncesinde başlatılması ve onay süresinin beklenmesi gerekir.

Aksi halde ürün gümrükte bekleyebilir ve ek maliyetler doğabilir.

6. TAREKS Sürecinde Profesyonel Destek Önemi

TAREKS sistemi dijital olsa da, mevzuat bilgisi ve doğru belge yönetimi büyük önem taşır.

Profesyonel gümrük müşavirliği desteğiyle, ürünlerinizin TAREKS süreci baştan sona takip edilir, belge hataları önlenir ve zaman kaybı yaşanmaz.